Oscar Willem de Brey
het verhaal van een jonge verzetsstrijderOscar de Brey was het 4e kind in een gezin van 2 dochters en 4 zonen. Een van zijn broers stierf jong en in 1939 overleed zijn vader.
Oscar ging naar het Nederlands "Lyceum" in Den Haag en leefde het leven van een normale middelbare scholier. Hij speelde hockey, deed aan zeilen en werd in 1939 jeugdkampioen skiën van Nederland en was drummer in "The Dragons", de band van de Haagse Hockey en IJshockeyclub.
Quisque vitae ornare tellus, scelerisque
Phasellus laoreet vestibulum felis
De Duitse invasie in mei 1940 raakte hem diep. Door verschillende vreselijke ervaringen in de eerste maanden van de bezetting, groeide zijn haat tegen de Duitsers.
Phasellus laoreet vestibulum felis
In september van dat jaar ging Oscar naar de Technische Hogeschool in Delft (gelijk aan een universiteit in de VS) om werktuigbouwkunde te studeren, met de bedoeling zich later te specialiseren in vliegtuigontwerp. Hij woonde in een kamer in het studentenhuis aan de Stationsstraat en was lid van de studentenvereniging. Hij kwam echter niet ver met zijn studie, want in de herfst van dat jaar werd de school door de Duitsers gesloten vanwege een protest tegen het ontslag van de Joodse professoren op de school. In deze tijd kwam Oscar in contact met het "verzet" via zijn vrienden die in Delft en Den Haag woonden. Hij bleef in Delft maar ging af en toe logeren bij zijn moeder, zijn jongere zus en zijn broer in Den Haag. Hij en zijn vrienden hielpen enkele jonge mensen ontsnappen naar Engeland. Op 23 september 1941 vonden de Duitsers de plek waar ze uit ontsnapten in Katwijk en de volgende dag stond de Gestapo voor de deur van de familie de Brey. Oscar was zo slim om via de achtertuin te ontsnappen. De volgende twee maanden trok hij van de ene plek naar de andere. Uiteindelijk verliet Oscar op 29 november samen met een vriend Nederland om zich bij de Nederlandse strijdkrachten in Engeland te voegen. Het werd een reis vol ontberingen en mislukte pogingen om in het neutrale, onbezette Frankrijk te komen (een deel van Frankrijk dat de Duitsers nog niet hadden overgenomen). Na een tijd in de gevangenis in het beruchte Fort-de Chapoli, bracht hij tijd door in verschillende dwangarbeiderskampen. Pas in juli 1942 konden Oscar en zijn vriend, met een groep andere Nederlanders, Spanje bereiken (Spanje was een neutraal land in de Tweede Wereldoorlog). Op 28 juli slaagden ze erin om Bilbao, Spanje te verlaten en zeilden naar Curaçao (een eiland voor de noordelijke kust van Zuid-Amerika dat werd bewoond door de Nederlanders). Ze reisden als "Engelandvaarders". "Engelandvaarders" waren mannen die uit Nederland vluchtten in elk soort boot die ze konden vinden, over de Noordzee naar Engeland. Omdat hun taal niet te verstaan was, vertrouwden de opvarenden hen niet.
Passagierslijst van de Engelse tanker SS Saluta, Oscar de Breij is te zien op nummer 25. 7 september 1942.
Op 6 september zeilden ze op een Engelse tanker van Curaçao naar Guelth, Ontario, Canada waar ze een militaire training kregen. Van daaruit reisden ze naar Engeland. Oscar raakte betrokken bij de Nederlandse Brigade in Engeland (Prinses Irene Brigade), maar dat was niet wat hij wilde. Hij koos voor de Inlichtingendienst bij de SOE/Plan Holland (SOE staat voor "Special Operations Executive"). Op 21 mei 1943 parachuteerden ze samen met Antoon Mink en Laurentius Punt op een vooraf afgesproken plek in Nederland. Ze werden verraden en onmiddellijk gearresteerd. Dit was de laatste keer dat de SOE mensen in Nederland dropte. Half april, na in Haaren en Assen in de gevangenis te hebben gezeten, werd Oscar naar een gevangenis in Rawicz, Polen gebracht. Daarna werd hij naar het concentratiekamp Mauthausen in Oostenrijk gestuurd. Hij kwam daar aan op 5 september. Twee dagen later werd hij, 22 jaar oud, geëxecuteerd.
Doodsakte van Oscar de Breij in Mauthausen. 7 septmeber 1944.
Op 24 februari 1943, nadat hij naar Engeland was gegaan, werd Oscar onderscheiden met het Kruis van Verdienste. Op 4 augustus 1951 werd hem postuum de medaille van het Oorlogsherinneringskruis toegekend en op 2 mei 1953 het Bronzen Kruis. De naam van Oscar de Brey staat vermeld op de erelijst van degenen die hun leven hebben gegeven voor hun land. Zijn naam staat ook op één van de vijf borden op de begraafplaats in het Gelderse Loenen, waarop de namen staan van de "Engelandvaarders" die geen graf op de begraafplaats hebben.
Quisque vitae ornare tellus, scelerisque
Phasellus laoreet vestibulum felis
Phasellus laoreet vestibulum felis